GŴYL  FFILM WOW
BYRION 2024

Goroesi ymhlith trais. Straeon pobl NASA yng Ngholombia

​

Mae pobl hynafol Nasa o Golombia wedi byw yng nghanol y gwrthdaro arfog yng Ngholombia ers degawdau. Mae grwpiau arfog, economïau anghyfreithlon, a chydgwmnïau economaidd yn eu targedu, gan beryglu eu goroesiad, a pheryglu eu ffyrdd o fyw. Trwy Ana Deida, menyw Nasa ac arweinydd o Resguardo de Huellas Caloto, mae tîm prosiect Ritualising Protection yn teithio i ddeall y risgiau a wynebir gan y gymuned a'u prosesau gwrthsafiad hanesyddol.

Mae'r fideo hwn yn cipio mewnwelediadau o fodel effaith gwahanol genedlaethau a chyfunol a fabwysiadwyd gan Ganolfan Heddwch Rhanddeiliaid Jos, yn Jos, Nigeria, er mwyn lleihau trais yng nghyd-destun dwy gymuned, Angwan Damisa a Balakaze, sydd wedi gweld sawl cyfnod o wrthdaro cymunedol. Gallai'r mewnwelediadau helpu cymunedau eraill yn Nigeria i addasu'r model er mwyn lleihau neu atal trais yn eu cyd-destun penodol nhw, megis ym Maiduguri lle mae cyn-ymladdwyr Boko Haram a phobl sydd wedi'u dadleoli'n fewnol (IDPs) yn dychwelyd ac yn newid cyfansoddiad y cymunedau.

Mae’r ffilm hon yn archwilio hanes ac ystyr arfer cymdeithasol-ddiwylliannol a gwleidyddol cymunedol o’r enw Minga, ffurf gynhenid o brotest a gwrthwynebiad. Mae'r ffilm yn edrych ar Minga yng nghyd-destun gwrthdaro arfog trwy brofiadau gwrthsafiad cymunedau brodorol Nasa yn ardal Cauca, Colombia. Cafodd ei chreu gan grŵp o ymchwilwyr lleol o Gymuned Frodorol Caldono, Resguardo San Lorenzo, tir hynafol Sath Tama Kiwe yn 2023.

Yn Gofalu am Fywyd Cymunedol, mae pobl frodorol Senú o randir Almendros 2 yn El Bagre, un o'r bwrdeistrefi a gafodd eu heffeithio’n galetaf gan drais arfog yng Ngholombia, yn sôn am sut maen nhw wedi bod yn trefnu er mwyn gwrthsefyll grwpiau arfog ac aros yn nhiriogaethau eu hynafiaid.